Dünya hızlandı, zaman sistemi değişebilir
Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü hızlandı. Bilim insanları, bazı günlerin 24 saatten daha kısa sürdüğünü belirledi. Bu durumun devam etmesi halinde, tarihte ilk kez "negatif artık saniye" uygulamasının gündeme gelmesi bekleniyor.
En kısa gün: 10 Temmuz
Uluslararası Dünya Dönüşü ve Referans Sistemleri Servisi ile ABD Deniz Gözlemevi’ne göre 10 Temmuz 2025, bugüne dek kaydedilen en kısa günlerden biri oldu. O gün, 24 saatten 1.36 milisaniye daha kısa sürdü. Benzer şekilde 22 Temmuz ve 5 Ağustos’ta da günlerin kısalacağı öngörülüyor.
Atom saatleriyle hassas izleme
Zaman farklarının ölçülmesinde atom saatleri kullanılıyor. Bu saatler, vakum odalarında tutulan atomların titreşimlerine göre çalışıyor ve UTC (Eşgüdümlü Evrensel Zaman) sistemini oluşturuyor. Bilgisayarlar, GPS’ler ve telekomünikasyon sistemleri bu saate göre senkronize ediliyor.
Negatif saniye neden sorun?
1972’den bu yana Dünya’nın yavaşlaması nedeniyle UTC’ye 27 kez “artı saniye” eklendi. Ancak Dünya’nın dönüşü hızlandığı için bu kez saniye çıkarılması gündeme geldi. Uzmanlara göre bu, teknik sistemlerde ciddi sorunlara yol açabilir. Finans, elektrik, GPS ve telekomünikasyon sistemlerinin çoğu bu senaryoya hazırlıklı değil.
İklim değişikliği süreci yavaşlatıyor
Dünya’nın hızlanmasına karşın, Grönland ve Antarktika’daki buzulların erimesi bu süreci kısmen yavaşlatıyor. Eriyen buzlar Dünya’nın kütle dağılımını değiştiriyor ve dönüşünü yavaşlatıyor. Eğer bu etki olmasaydı, bilim insanlarına göre negatif artık saniye bugünden daha yakın bir sorun haline gelirdi.
Bilim dünyasında belirsizlik
California Üniversitesi'nden Prof. Duncan Agnew ve Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü'nden Benedikt Soja, Dünya’nın dönüşündeki değişimlerin kısa vadeli doğal faktörlere bağlı olduğunu belirtiyor. Ancak uzun vadede ne olacağına dair kesin bir tahmin yapılamıyor.
Tarihi bir ilkle karşı karşıyayız
Uzmanlara göre, insanlık ilk kez zaman hesaplamasında bir saniyeyi geri almayı tartışıyor. Bu durum, hem astronomik hesaplamalarda hem de dijital altyapıda yeni düzenlemeleri zorunlu kılabilir.
