ABD ve Türkiye'de konut kredisi faizleri 20 yılın zirvesinde

ABD’de konut kredisi faizleri yüzde 7’yi aşarak Nisan 2022 sonrasındaki 21 yılın zirvesini gördü.

The New York Times’ın (NYT) haberine göre, ABD’de en yaygın olarak kullanılan konut kredisi olan 30 yıl vadeli sabit faizli ipotekli konut kredisi (mortgage) ortalama faizi geçen hafta yüzde 7,09’a yükseldi. Bu oran, geçen hafta yüzde 6,96 idi.

2021 yılında yüzde 2,5-3,00 aralığında olan konut kredisi faizleri, enflasyondaki ve ABD Merkez Bankası (Fed) faizlerindeki yükselişe paralel olarak son iki yılda yönünü yukarı çevirdi.

Fed de geçen ay politika faizini yüzde 5,50 ile 21 yılın zirvesine yükseltmişti. Ülkede yıllık tüketici enflasyonu temmuzda yüzde 3,2 olmuştu. Çekirdek tüketici enflasyonu ise yüzde 4,7 olarak hesaplanmıştı.

NYT haberinde, yüksek fiyatlar, yüksek faizler ve düşük arz nedeniyle konut alımının giderek zorlaştığına, konut kredisi faizlerinin de yakın vadede yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesinin beklendiğine işaret edildi.

Uzmanlar, konut kredisi faizlerinin yıl sonundan itibaren kademeli olarak gerilemeye başlamasını bekliyor.

ABD’de haziran ayında ikinci el konut satışları yıllık bazda yaklaşık yüzde 19 oranında gerilemişti. Bu dönemde birinci el konut satışları ise yüzde 24 artmıştı.

ABD’de düşük talebe rağmen düşük arzın da etkisiyle konut fiyatlarında ise yüksek seyir sürüyor.

ABD’de ortalama konut fiyatı 410 bin 200 dolarla geçen seneki 413 bin 800 dolarlık zirveye yakın seyrediyor.

ABD’nin önde gelen bankalarından Goldman Sachs, ülkede konut fiyatlarında 2023’te yüzde 1,8, 2024’te ise yüzde 3,5’lik artış bekliyor.

ABD’de konut başlangıçları, temmuzda aylık yüzde 3,9, yıllık ise yüzde 5,9 artışla 1 milyon 452 bine yükselerek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.

TÜRKİYE’DE FAİZLER 20 YILIN ZİRVESİNDE

Türkiye’de de konut kredisi faizleri ortalama yüzde 36,45 ile Eylül 2003 sonrasındaki 20 yılın zirvesinde bulunuyor.

Türkiye’de en fazla 10 yıllık konut kredisi kullandırılıyor ancak son dönemde bankalar konut kredilerinde musluğu neredeyse tamamen kapatmış durumda.

Yüksek faizle de olsa konut kredisi çekmek isteyen vatandaşlar, konut fiyatının çok küçük bir bölümü için kredi bulabiliyor.

Nitekim, Türkiye genelinde konut satışları Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22,1 azalışla 565 bin 779 olarak gerçekleşti.

BARINMA KRİZİ

Türkiye, kur ve enflasyon krizleriyle birlikte son yıllarda derinleşen bir barınma kriziyle karşı karşıya.

Konutun yerli ve yabancı sermaye için bir yatırım aracı haline getirilmesiyle birlikte, milyonlarca vatandaş konut kriziyle karşı karşıya kaldı, ev sahipleri ile kiracılar adeta birbirine girdi.

Yabancı zenginler konut satın alarak vatandaşlık alırken, Türk vatandaşları konuta erişemez oldu.

Gayrimenkul Hukuku Derneği (GHD) Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, kira tahliye davalarının, 2022 yılının tamamında 22 bin olurken, bu yılın ilk 6 ayında 47 bine ulaştığını açıkladı.

2023 yılı Haziran ayı itibarıyla Türkiye genelinde ortalama konut fiyat artış hızı yüzde 95,9 oldu. Konut fiyatlarında son üç yıldaki birikimli artış oranı ise yüzde 560'a ulaştı.

TCMB rakamlarına göre, 100 metrekare bir konutun ortalama fiyatı, Türkiye genelinde 2 milyon 460 bin TL'ye, İstanbul'da 3 milyon 722 bin TL'ye yükseldi.