Beklenen yaz tatilimiz başladı. Tatil denince, çocukların dinlenme, eğlenme ve yeni deneyimler edinme fırsatı buldukları özel zamanlar akla gelir. Oysa çocuklarımız tatili ne yazık ki daha çok tablet ve telefon için bolca zaman olarak görüyor. Ebeveynler ise ders çalışmaları, konu tekrarı yapmalarını istiyor. Çocuklarını tatilde yaz kampları, kurslar ve yığınla test çözmeye yöneltiyor. Testleri çöz, dersini çalış, tablette vakit geçir sıralamasını izliyor. Bu durum, ebeveyn-çocuk arasında kaosa sebep oluyor. Aile içi çatışmalara yol açabiliyor. Biraz rahat ebeveynlerse, “Çocuk tüm yıl yoruldu, biraz tablette oyun oynasın” bakış açısında olup tamamen rahat bırakabiliyor. Fakat bu tatil süreci ne yoğun ders çalışmak, ne de sırf tablette oyun oynamaktır.
Bir yıl boyunca çocuklarımız öğretmenleri tarafından düzenli olarak ya ödev için ya da isteyerek kitap okudular. Havanın sıcak oluşu, yorucu geçen ders yılı bahanesiyle veli ve öğrenci tatilde kitap okumayı ihmal edebiliyor. En büyük düşman telefon ve tablet de varken kitap okumak iyice zorlayıcı olabiliyor. Aslında ailelerin tatilde eğlence çemberine kitap okutmayı sürdürebilir kılmak ilk hedef olmalı.
İşte bu noktada şu soru akla geliyor: Çocuklar tatilde neden kitap okumalı?
Kitap okuyan çocuklarda hem zihinsel gelişim hem de sosyal beceriler güçlenir. Hayal gücü gelişir. Her hikayede çocuk farklı dünyalarda olaylarda düşünme becerisini geliştirir. Hikayelerdeki karakterlerin yaşadığı olaylar, çocukların empati kurma yeteneklerini artırır. Hikayedeki kahramanların değişim ve dönüşümleri, onlara yaşam deneyimlerinde baş etme yollarını öğretir.
Kitap okumak çocuğun dil gelişimini destekler. Yeni kelimeler öğrenir. Kelime hazinesi dolu olan bireyin kendini ifade etmesi, iletişim becerilerini de geliştirir. Günümüz çocuklarının en ciddi sorunu dikkat ve odaklanma konusunda eminim çok ebeveyn şikayetçidir. Dikkat ve odaklanma ile maliyeti çok yüksek kurslar giderek talep doğrultusunda artış gösteriyor. Oysa düzenli kitap okumak, çocukların odaklanma ve dikkat sürelerini artırmak için en ucuz yoldur. Hikayeyi sevmeleri, çocukların dikkatlerini belirli bir süre boyunca yoğunlaştırmalarını sağlar. Bu da okul hayatına ve diğer öğrenme süreçlerine etkili olur. Çok kitap okumanın dikkat seviyesini artırdığı bilimsel testlerle doğrulanmıştır.
Şimdi “İyi güzel diyorsunuz da çocuklara tatilde kitap okuma alışkanlığını nasıl kazandırabiliriz?” dediğinizi duyar gibiyim. İşte burada biraz yaratıcı olmalıyız! Öncelikle evde belirli günlerde “okuma saati” düzenleyebilirsiniz. Herkesin kendi kitabını okuduğu bu saatlerde, çocuklar ebeveynlerinin kitap okuma tutkusunu görünce “Aaa, demek ki yaz tatilinde de okumalıyım!” diye düşünecekler. Belki ilk gün hemen sizinle birlikte okumaya başlamayabilirler ama rutin oluşturulduğunda mutlaka gizli davetinize cevap vereceklerdir. Yani, ailece bir kitap okuma rutini düzenlemek hem eğlenceli hem de öğretici olacaktır. Aynı zamanda aile bağlarınızı kuvvetlendirecektir.
Elbette, ödül sistemleri de unutulmamalı! Hedef küçük, küçük büyütülmeli. Bir kitap okuduktan sonra çok istediği bir oyuncak hedefi koymak, daha sonrasında bunu iki kitap için uygulamak iç motivasyonu destekleyecektir. Ya da kitap okumalarının ardından küçük bir çikolata alışkanlık kazanma sürecini kolaylaştırabilir. Çocuklar “Tamam, bu kitabı bitirip hemen çikolatayı kapmalıyım!” diye düşünmeye başlayacaklardır. Yani, okuma alışkanlığını teşvik etmek için yeme-içme stratejisini kullanmak her zaman işe yarar! Tabii durum abartılmaması gerekir; sağlıklı beslenme kitaplarıyla haşır neşir olan bir ailede olmamak gerek.
Dış motivasyonlar iç motivasyonu büyütmede etkilidir.
Sonuç olarak, tatilde çocukların kitap okumaları, gelecekte sağlıklı iletişim kuran bireyler olması açısından katkısı büyük olacaktır. İletişim sorunlarının arttığı, toplumsal olayların giderek büyüdüğü bu dönemde empati duygusu gelişen birey önce kendine sonra ailesine, vatanına yararlı birey olacaktır. Çocuklarımızın kitap okuma yolculuğunda attıkları minik adımlar, onların gelecekteki süper kahramanlarımız olmalarının ilk adımıdır. Çocuğumuzun iyi niteliklere sahip birey olma yolu kitaplardır.
“Bir çocuğa kitap okumanın en güzel yanı, kendisiyle ve çevresiyle barıştırır, hayal gücünün kapılarını açtırır ve ona yeni dünyalar sunar.” — Albert Einstein
