Diyabet, yüksek tansiyon ve yalnız yaşamak… Demans için risk faktörleri sıralandı
Bilim insanları demans için 11 risk faktörünü açıkladı. Özellikle diyabet, yüksek tansiyon ve yalnız yaşamak gibi etkenler demans için en büyük tehdit olarak görülüyor.
Bilim insanları tarafından demans için risk faktörlerinin bir listesi hazırlandı. Ayrıca bir kişide önümüzdeki 14 yıl içinde bu durumun gelişip gelişmeyeceğini tahmin eden bir araç da geliştirildi.
Oxford Üniversitesi’nden uzmanlar, 11 faktörden oluşan bir liste hazırladılar. Araştırmacılar, iki uzun vadeli İngiliz araştırmasına katılan, yaşları 50 ila 73 arasında olan 200 binden fazla kişinin verilerini incelediler. Ardından demans riskine bağlı 28 faktörün bir listesini derlediler ve bunları 11 faktöre kadar düşürdüler.
Faktörler arasında yaş, eğitim, diyabet öyküsü, depresyon öyküsü, felç öyküsü, ebeveynde demans öyküsü, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, yalnız yaşamak ve erkek olmak yer alıyor. Ekip ayrıca bu risk faktörlerinin yanı sıra insanların demansla da bağlantılı olan belirli bir geni (APOE geni) taşıyıp taşımadığını da inceledi.
Tüm bunlar bir araya getirilerek Birleşik Krallık Biyobank Demans Risk Skoru (UKBDRS) – APOE aracını geliştirmek için kullanıldı. Aracın, çalışmanın 14 yıllık süreci boyunca demans geliştiren kişiler için en yüksek tahmin puanını bulduğunu keşfettiler.
DEMANS VAKALARININ YÜZDE 40’I ÖNLENEBİLİR
Örneğin, diyabet öyküsü olan, yalnız yaşayan, yüksek tansiyona ve APOE genine sahip yaşlı bir erkek, listelenen diğer risk faktörlerinden hiçbirine sahip olmayan genç bir kadına kıyasla daha yüksek bir risk puanına sahip çıktı.
Akademisyenler, sigarayı bırakmak, yüksek tansiyonu azaltmak, kilo vermek ve alkol alımını azaltmak gibi belirli yaşam tarzı faktörlerinin değiştirilmesiyle demans vakalarının yüzde 40’a kadarının önlenebileceğini öne süren önceki çalışmalara dikkat çekiyor.
Oxford Üniversitesi’nden Doçent Sana Suri şunları söyledi: “Bu risk puanının bize yalnızca demans geliştirme şansımız hakkında bilgi verdiğini hatırlamak önemli; kesin bir sonucu temsil etmez. Her risk faktörünün önemi değişiklik gösterir ve puana dahil edilen bazı faktörlerin değiştirilebileceği veya tedavi edilebileceği göz önüne alındığında, demans riskimizi azaltmaya yardımcı olmak için hepimizin yapabileceği şeyler var.”